قمر در عقرب

قمر در عقرب

قمر در عقرب پدیده‌ای نجومی است كه معمولا هر سال سه یا چهار بار وابسته به وضع گردش ماه در آسمان رخ می‌دهد. صورت فلكی عقرب هر سال از اواخر بهار تا اوایل پاییز در آسمان مشخص است و زمانی كه ماه در مدار این صورت فلكی قرار گیرد اصطلاحا پدیدهء قمر در عقرب رخ می‌دهد. این واقعه كه در تاریخ واقعه‌ای شوم محسوب می‌شده در تفكرات عامیانه با خرافهء مردم همراه بوده. رضا مرادی غیاث‌آبادی، باستان- ستاره‌شناس دربارهء این پدیده می‌گوید: «در گذشته مردم سرچشمهء بسیاری از نیروهای نیك و بد را در آسمان جست‌وجو می‌كردند و خاستگاه اتفاقات زمینی را آسمان می‌دانستند. این اعتقادات كه ریشه در باورهای مردم داشت تنها تا حدی خرافه بود.» غیاث‌آبادی توضیح می‌‌دهد: «مثلا در گذشته ستاره «تشتل» یا همان شباهنگ را كه در فصل پاییز و آغاز بارندگی‌ها در آسمان دیده می‌شود، نشانهء بارندگی می‌دانستند; با آن‌كه این دو پدیده از نظر علمی ارتباطی با یكدیگر ندارند، اما از نظر زمانی دچار توالی‌اند و در باور عامیانه علت یكدیگر محسوب می‌شوند.» صورت فلكی عقرب به واسطهء ستارهء سرخ رنگ مشهورش كه سرتاسر تابستان در آسمان می‌درخشد و شكل قرار گرفتن این مجموعه از ستارگان كه شبیه دم عقرب است، به این نام خوانده می‌شود و غیاث آبادی معتقد است: «شاید نام این صورت فلكی به‌خاطر حضور عقرب در طبیعت ایران در زمان حضور این مجموعه ستاره در آسمان تابستان است.» صورت فلكی عقرب به دلیل حضور ستارهء آتشین سرخ در افكار پیشینیان خوش‌یمن نبوده و زمان عبور ماه از میان این صورت فلكی معمولا از انجام كارهای مهم و اثرگذار پرهیز می‌كردند. همان‌طور كه عبور خورشید از میان صورت فلكی اسد یا شیر را نیك و خوش‌یمن می‌دانستند. عبور ماه از صورت فلكی عقرب حدودا یك ماه طول می‌كشد، عبور خورشید از اسد نیز همین‌طور اما عبور ماه از عقرب برخلاف خورشید پیوسته نیست، به همین دلیل این واقظهببه ندرت از طریق دید ناظر زمینی مشخص است. شهاب محمدی عضو انجمن منجمان آماتور نیز دربارهء این واقعه می‌گوید: «پدیدهء قمر در عقرب نه تنها در تمام ایران بلكه در همهء جهان قابل مشاهده است اما ناظر در هر نقطه‌ای از زمین با اختلاف درجه و ساعت این واقعه را مشاهده می‌كند.